Sau nhiều năm vắng bóng do những sai lầm trong điều hành của nhà sản xuất xe hơi Mỹ - General Motors, trở thành sự tiếc nuối của bao khách hàng trung thành, thương hiệu SAAB nổi tiếng một thời đã được "hồi sinh" trở lại bởi Spyker – một hãng xe hơi của Hà Lan.

Chủ tịch mới của hãng SAAB, ngài Victor Muleer cầm chiếc Black Berry trên tay và mỉm cười khoe hình ảnh của chiếc xe hơi hình giọt nước mà ông gọi là SAAB 9 - 2 màu sáng bạc trên màn hình điện thoại của ông. Đời xe 92 nguyên thủy, vốn rất được yêu thích trên đường đua European Rally vào những năm 1950 nhưng với người lãnh đạo của Spyker, dòng xe này sẽ trở thành một chiếc chìa khóa để mở ra một tương lai mới cho SAAB với những phiên bản mới.

Những kết hợp bất thành

Tiền thân của SAAB chính là Svenska Aeroplan Aktiebolaget, được thành lập vào năm 1937 và bắt đầu sản xuất xe hơi vào năm 1947. Sau khi vào thị trường Mỹ năm 1957 với dòng xe 9 - 3, thương hiệu này đã trở nên nổi tiếng với những chiếc xe hơi khác thường có động cơ hai kỳ nhỏ gọn, yêu cầu chủ nhân phải đổ xăng trực tiếp vào bình. Bởi vậy, dù lái chiếc SAAB có vất vả hơn, nhưng những chiếc xe hơi khác thường này lại là sự lựa chọn của những dân chơi "quái xế" và việc bỏ ra công sức đó với họ cũng là sự xứng đáng. "Các động cơ đó luôn mạnh mẽ so với kích cỡ của chúng", Ian Glenday – Chủ tịch Câu lạc bộ SAAB ở Bắc Mỹ, cho biết. Ông ta đã mua một chiếc 93B vào năm 1963 và đã lái nó trong suốt 5 năm; kể từ đó ông mua thêm hơn 10 chiếc SAAB nữa.

Tuy nhiên, thương hiệu nổi tiếng một thời của SAAB chỉ còn lại là huyền thoại và trở thành niềm luyến tiếc cho những vị khách hàng đam mê phong cách kỳ lạ mà những chiếc SAAB mang lại. Từ sau khi được mua lại bởi GM vào những năm 1990 - 2000, công ty ôtô lừng danh này đã lên chiến dịch tăng doanh số cho SAAB bằng cách kết hợp các tính năng của thương hiệu này với những gì vốn có ở GM. Hệ thống điều khiển và giảm xóc trở nên êm ái hơn khi lái. Thế nhưng, chính sự kết hợp này đã làm cho những gì vốn là đặc trưng cho thương hiệu SAAB trở nên phai nhạt. "Khi GM càng can thiệp sâu vào SAAB thì những chiếc xe hơi này lại càng ít "chất SAAB" hơn, những vị khách hàng trung thành của thương hiệu này chia sẻ.

Trong suốt hơn 20 năm quản lý, nhiều đánh giá đã đưa ra rằng GM đã làm "nhạt nhòa dần" thương hiệu của SAAB. Việc chia sẻ các phụ tùng, động cơ, khung xe với các loại ôtô khác của GM cũng đồng nghĩa với việc đánh mất đi những đặc tính riêng, vốn có của những dòng xe này.

Muller vốn là một luật sư, nhưng với niềm đam mê xe cổ, ông đã có cả một bộ sưu tập đáng nể với những chiếc ôtô cổ điển và thậm chí, ông đã từng đi vòng quanh thế giới để triển lãm bộ sưu tập của mình. Duyên may khi ông gặp Maarten de Bruijn, người đã thiết kế và sản xuất loại xe hơi thể thao, đang tìm kiếm đối tác. Thương hiệu Spyker được mua lại và họ dùng tên này để cho ra đời công ty xe hơi thể thao.

Hồi sinh từ tay chơi thứ thiệt

Muller đã nghĩ tới SAAB khi cuộc khủng hoảng tài chính trở nên trầm trọng hơn và gần như mỗi nhà sản suất xe hơi trên thế giới đều đang đi đến bờ vực phá sản. Vị chủ tịch này mặc dù không phải là thành viên của SAAB mà chỉ đơn giản là một khách hàng trung thành sở hữu những chiếc SAAB, bởi vậy ông hiểu được giá trị thương hiệu của hãng xe này nên Muller đã quyết tâm không để SAAB bị phá sản. Vào tháng 11/2009, Muller đã gởi một bức mail tới cho Phó Chủ tịch của GM, Bob Lutz để nói rằng ông muốn mua lại thương hiệu SAAB.

Thỏa thuận đạt được vào ngày 17/12/2009 khi Muller cùng các luật sư của GM và SAAB cùng nhau kí kết vào một văn bản tại Stockholm. Nhưng sau đó, GM đã gây nên sự bất ngờ khi đưa ra quyết định "không có lí do gì để tiếp tục" bản hợp đồng. Nhưng Muller vẫn không từ bỏ. Ông đưa ra một mức giá mới và đặt thêm những niềm hy vọng cho 3.500 công nhân cũng như những khách hàng yêu mến SAAB trên toàn thế giới.

Cuối cùng, hình ảnh chiếc 92SAAB đã mang lại thắng lợi cho Spyker khi ngày 26/2, GM đồng ý bán thương hiệu SAAB cho Spyker với trị giá 74 triệu USD tiền mặt và 326 triệu USD cổ phiếu ưu đãi. Thương hiệu SAAB được bắt đầu với tên hiệu là Saab Spyker Automobiles.

Tuy nhiên, một thách thức lớn được đặt ra với vị chủ tịch này khi bắt đầu tiếp quản SAAB đang trong tình trạng sắp phá sản. Ông nói: "Lúc ấy, chúng tôi cần một khoản tiền lớn cùng một phân xưởng sản xuất ôtô từ một đối tác khác". Trong năm 2009, SAAB đã mất 570 triệu USD và chỉ còn lại 200 triệu USD tiền mặt. Sau khi vay mượn được từ Ngân hàng đầu tư châu Âu 480 triệu USD cùng với số tiền 326 triệu USD có được từ GM qua cổ phiếu ưu đãi, ngân quỹ của SAAB có được là 1 tỷ USD.

Muller dự định dùng 1/5 số tiền để nhằm tung ra thị trường dòng xe 9 - 5, một loại xe mui kín mang dáng dấp thể thao. Chiếc xe này đã được bán ở châu Âu và Mỹ. Tiếp đó, vị chủ tịch này sẽ tiếp tục cho ra đời dòng 9 - 4X, một dòng xe không mấy đặc biệt của SAAB vào năm tới cùng với thiết kế mới 9 - 3, một kiểu xe mui kín nhỏ hơn và có thể thay đổi được bộ tăng áp bên trong. Muller tính toán, số tiền của công ty sẽ được đầu tư đến năm 2012, trước khi những nhu cầu mới phát sinh cho các hoạt động quảng cáo hay cải tiến kỹ thuật. Bởi mục tiêu đầu tiên của vị chủ tịch này là sẽ tăng gấp ba số lượng bán hàng từ con số nghèo nàn là 40.000 chiếc trong năm vừa rồi lên gần con số kỷ lục của năm 2006 là 133.000 chiếc. Muller tuyên bố rằng đây không phải là điều quá khó: "SAAB cần vươn đến những khách hàng trước đây – những người đã từng thờ ơ SAAB trong vài năm qua kể từ khi GM nắm giữ toàn bộ công ty".